بافت‌های فرسوده از نوسازی واقعی دور هستند

در سالی که پشت سر گذاشتیم، دولت تلاش کرد تا با اقدامات مختلفی احیاء و نوسازی بافت های فرسوده را در دستور کار قرار دهد که شاخص ترین این اقدامات تصویب وام 50 میلیونی برای نوسازی این بافت ها در کلانشهرها بود.در سال 93 مسئولان وزارت راه و شهرسازی همواره بر این موضوع تاکید کردند که نوسازی و احیای بافت های فرسوده در کلانشهرها و سایر مناطق کشور به صورت جدی در دستور کار آنان قرار دارد.
اما در حالی که دولت مشوق هایی را برای نوسازی بافت های فرسوده در نظر گرفته است، برخی از کارشناسان معتقدند که نوسازی این بافت‌ها به شکل فعلی آن، نابودی زیرساخت‌ها و سرمایه‌های کشور را به دنبال دارد و حتی در مواردی نه تنها عمل بهسازی و نوسازی انجام نمی‌شود، بلکه مجددا بافت فرسوده و ناکارآمد ساخته می‌شود.
صاحبنظران بر این باورند که مشوق‌های اخیر دولت یعنی اختصاص تسهیلات 50 میلیون تومانی برای کلانشهرها، 40 میلیون تومانی برای مراکز استان‌ها و 30 میلیون تومانی برای شهرهای با جمعیت بالای 200هزار نفر و سایر شهرها در جهت نوسازی بافت‌های فرسوده زمانی می تواند مفید باشد که استانداردها و اصول علمی ساخت و ساز در نوسازی مورد رعایت قرار بگیرد تا در نهایت ساختمان هایی که به واسطه نوسازی احداث می شوند، با کیفیت و استاندارد باشند. این در حالی است که در نوسازی بافت‌های فرسوده حداقل مفاد مقررات ملی ساختمان و قانون نظام مهندسی ساختمان رعایت نمی‌شود و ظاهرا از سوی نهادهای ذیربط اجبار سفت و سختی برای اجرای این قوانین نیز وجود ندارد.
در عین حال کارشناسان معتقدند که مشخص نبودن متولی ساخت‌ وساز، تمام روند ساختمان‌سازی را تحت تاثیر قرار داده و کاهش کیفیت ساختمان‌ها را رقم زده است که این موضوع ساختمان هایی که به واسطه نوسازی بافت‌های فرسوده تولید می‌شوند را نیز دربرمی گیرد. مشخص نبودن متولی ساخت ‌وساز از یک سو و بی توجهی مردم نسبت به عمر مفید و کیفیت ساختمان از دلایلی است که موجب می شود نوسازی بافت های فرسوده به معنای واقعی اتفاق نیفتد و بعضا مجددا ساختمان های فرسوده تولید شود.
علت دیگر تولید مجدد بافت فرسوده در جریان نوسازی، حضور افراد فاقد صلاحیت در پروسه ساخت و ساز است که سبب می شود ساختمان‌های فاقد کیفیت و با استاندارد پایین احداث شود. این در حالی است که قانون بر حضور تمام عوامل دارای صلاحیت در پروسه ساخت ‌و ساز تاکید کرده، اما در سال های اخیر وضعیت ساخت و ساز به گونه ای بوده که یا بسیاری از این عوامل غایب بوده و هستند یا حضور بسیار کمرنگی در این پروسه داشته و دارند.
به اعتقاد صاحبنظران احیای بافت‌های فرسوده به شکل تک واحدی موضوع دیگری است که مانع از نوسازی باکیفیت می شود، زیرا بیش از آنکه نوسازی انجام شود، ترمیم صورت می‌گیرد و از همین رو تغییر و تحول اساسی به شکلی که مد نظر دولت است، در بافت های فرسوده اتفاق نمی‌افتد. به گفته کارشناسان برای اینکه شاهد نوسازی و احیا به معنای واقعی باشیم، باید این بافت‌ها به شکل محله‌ای یا محدوده‌ای هدفگذاری شوند تا مدیریت یکپارچه و سنجیده ای بر نوسازی حاکم شود.
به نظر می رسد عدم اعمال یک مدیریت صحیح و اصولی بر احیای بافت های فرسوده مسایل دیگری را نیز در برداشته است. این موضوع موجب شده تا همزمان با این اقدام، زیرساخت‌های این بافت ها که بسیار فرسوده و کهنه است، ترمیم و بهینه نشود.
در مجموع به نظر می رسد با توجه به موضوعات مذکور و موانعی که بر سر راه نوسازی و احیای واقعی بافت های فرسوده وجود دارد باید دولت در سال آینده در کنار مشوق‌هایی که برای این موضوع در نظر می گیرد، تدابیری را برای بهسازی این بافت ها به معنای واقعی در نظر بگیرد تا هم از اتلاف منابع و سرمایه های کشور جلوگیری شود و هم مجددا بافت فرسوده تولید نشود.