پایتخت شهروندی ایجاد کنید

با تایید قانون «امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی اداری کشور، ساماندهی و تمرکززدایی از تهران» در شورای نگهبان، کمیته 15 نفره‌ای مرکب از نمایندگان دولت، مجلس و مدیریت شهری تهران مکلف به آغاز مطالعات درباره امکان‌سنجی اجرای این طرح شدند. با ابلاغیه رسمی رئیس‌جمهوری در هفته گذشته، وزارت راه و شهرسازی موظف شد ظرف مدت سه ماه با همکاری وزارت کشور و هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، آیین‌نامه اجرایی این قانون را از تاریخ تصویب آن تهیه و برای تصویب به هیات‌وزیران ارائه کند.

این کمیته 15 نفره مرکب از رئیس‌جمهوری یا معاون اول او، 4 وزیر، شهردار و رئیس‌شورای شهر تهران، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، 4 نماینده مجلس و روسای سه سازمان دولتی است و موظف است برای مدت حداکثر دو سال، ماموریت دو مرحله‌ای برای «پایتخت‌ماندن تهران» یا «تصمیم‌گیری درباره مقر جدید پایتخت» انجام دهد. شورای 15 نفره، در ماموریت اول خود باید امکان «پایتخت‌ماندن تهران» را مشروط به قابلیت ساماندهی، تمرکززدایی و پالایش این کلان‌شهر از چالش‌های سکونتی، بررسی و مطالعه کند و سپس چنانچه سبک‌سازی تهران شدنی نبود، در قالب ماموریت دوم، امکان‌سنجی گزینه «انتقال پایتخت اداری-سیاسی» را در دستور کار قرار دهد و نتایج هر دو مطالعه را به هیات‌دولت ارائه کند.

به گفته اعضای شورای شهر، مشکلات شهر تهران به دو دسته «مشکلات شهر» و «مشکلات پایتخت» قابل تفکیک است، آلودگی آب، هوا و خاک، ترافیک و افزایش جمعیت به‌عنوان مشکلات شهر تهران و استقرار ساختمان‌های اداری و سیاسی متعلق به وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی و همچنین تمرکز منابع اقتصادی و اشتغال نیز به‌عنوان بخشی از مشکلات تهران به‌عنوان پایتخت است. از این رو نمی‌توان تضمین داد با انتقال پایتخت، مهم‌ترین مشکلات این شهر حل شود یا آنکه به مکان جدید منتقل نشود.

محمدمهدی تندگویان سخنگوی کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با بیان اینکه تصمیم گیری درباره وضعیت کنونی پایتخت به سادگی امکان پذیر نیست، اظهار کرد: یکی از مشکلات فعلی شهر تهران تحمیل بار هزینه های حضور دولت در تهران است که بر دوش شهروندان تهرانی افتاده است. به تعبیر دیگر شاید بخش عمده ترافیک شهر تهران به دلیل حضور نهادهای دولتی در این شهر است. بسیاری از اتفاقاتی که در تهران می افتد همچون برگزاری اجلاس های بین‌المللی، مثل رویدادهای مختلف، همه بار و تبعاتش به روی شهر تهران و مردم تهران است بنابراین باید به فکر ساماندهی این وضعیت باشیم.

او گفت: اما مشکل آن است که اگر پایتخت سیاسی اداری به شهر دیگری منتقل شود به طور قطع چند سال دیگر همین وضعیت در پایتخت دوم به وجود می آید بنابراین بهترین گزینه ساماندهی وضعیت موجود پایتخت فعلی است.

این عضو شورای شهر ادامه داد: احداث پایتخت جدید نیازمند ایجاد زیرساخت های گسترده و امکانات زیادی است که مسلما با بودجه کنونی هماهنگ نیست.

او با اشاره به تجربه سایر کشورهای دنیا تصریح کرد: به نظر می رسد تقسیم شهر تهران به دو تا پایتخت، یعنی یک پایتخت اجتماعی که مردم در آن زندگی می‌کنند و یک پایتخت دولتی با یک فاصله ای از شهر و ساماندهی جابه‌جایی ساختمان های دولتی خیلی از این معضلات را حل می کند و بار بودجه ای و در حقیقت اعتباری اش هم خیلی کم است.

تندگویان تاکید کرد: دولت از قبل فروش ساختمان های دولتی می تواند بودجه مناسبی را کسب کند برای احداث محل جدیدی را که هر کسی که به هر حال با نهادهای دولتی کار دارد بداند که مثلا باید به منطقه 23 تهران مراجعه کند. یعنی ایجاد یک منطقه جدید با فاصله مناسب از تهران که به فرودگاه نزدیک باشد و دارای مراکزی خدماتی همچون هتل باشد.

به گفته وی تبدیل تهران به یک شهر زندگی شهروندی مقرون به صرفه تر از انتقال پایتخت به صورت کلی باشد.

احمد مسجد جامعی عضو دیگر شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه ایجادساختار اجرایی-تشکیلاتی برای انتقال پایتخت بعد مدتی تمرکزی را در پایتخت جدید ایجاد می کند، گفت: اشکال اصلی در ساختارهای اجرایی- تشکیلاتی است که اگر اصلاح نشود با ایجاد پایتخت جدید هم تغییری در وضعیت کنونی به وجود نمی آید.

او تاکید کرد: یعنی اگر به مزیت های نسبی که هر نقطه کشور دارد توجه نشود و همه مزیت ها در تهران دیده شود و دسترسی به امکانات مادی، معنوی، تحصیلی، آموزشی، هنری در تهران خلاصه شود، به زودی شاهد یک تهران دیگری خواهیم بود. از این رو به نظر می رسد راهکار حل مشکلات تهران قدری عمیق تر از صورت های سخت افزاری، فیزیکی و جابه‌جایی ها است.